Błonica

Wejdź w zakładkę: Punkty szczepień, aby dowiedzieć się gdzie możesz wykonać szczepienia, a tym samym uchronić się przed chorobami.

Błonica, dyfteryt, krup, dławiec – wszystko to są określenia na jedną, bardzo poważną chorobę zakaźną. Błonica jest ostrą chorobą zakaźną wywołaną przez toksynę wytwarzaną przez Gram-dodatnią bakterię, maczugowca błonicy (Clostridium diphtheriae). Choroba szerzy się głównie drogą kropelkową. Bakteria ta przedostaje się do organizmu przez nos lub jamę ustną i kolonizuje błony śluzowe górnych dróg oddechowych. Zdarza się, że do chodzi do zajęcia spojówek oraz ucha środkowego i błon śluzowych narządów płciowych. Źródłem zakażenia jest chory człowiek, ozdrowieniec lub nosiciel. Na szczęście obowiązkowe szczepienia zatrzymały błonicę. Dziś zagraża ona tylko tym, którzy nie są zaszczepieni, a wyjeżdżają za granicę. Głównie do Azji, Afryki, na Bliski Wschód i do Ameryki Środkowej.

Błonica – rozpoznanie

Zakażenie maczugowcami błonicy prowadzi do martwicy tkanek i tworzenia tzw. pseudobłon w postaci szarych lub czarnych nalotów na migdałkach podniebiennych lub na śluzówkach gardła. W wyniku powiększenia węzłów chłonnych i obrzęku tkanek szyi może dojść do zwężenia światła gardła i krtani. Co może prowadzić do niewydolności oddechowej i zgonu. Razem z powiększającymi się szyjnymi węzłami chłonnymi i obrzękiem szyi mogą prowadzić do zwężenia światła gardła i krtani, oraz zgonu w wyniku niewydolności oddechowej lub zatrzymania krążenia. Baterie błonicy toksyna błonicza rozprzestrzenia się z krwią po organizmie.  

Objawy błonicy

Najczęstsze objawy świadczące o błonicy to:

• ból gardła;
• wysoka gorączka;
• wysokie tętno;
• dysfunkcja krtani;
• nalot na migdałach;
• zła praca serca;
• brzydki zapach z ust;
• powiększone węzły chłonne;
• zmiany w jamie nosowo-gardłowej;
• bladość;
• niskie ciśnienie krwi.

Objawy początkowo widoczne są w miejscu wniknięcia drobnoustroju – na powierzchni błon śluzowych gardła, migdałków, nosa czy spojówek.  W miejscu kolonizacji dochodzi do rozwoju martwicy tkanek i powstania tzw. pseudobłon rzekomych. W zależności od miejsca wniknięcia maczugowców i przebiegu choroby objawy mogą być nasilone w różny sposób i mogą się nieco różnić.

Jeśli bakteria wniknie przez śluzówkę nosa (błonica nosa), może pojawić się wodnista lub ropna wydzielina z nosa. Ponadto owrzodzenia zwykle występują na powierzchni przegrody, a objawy ogólnoustrojowe są rzadkie. U pacjentów dotkniętych błonicą krtani występuje głośny, „szczekający” kaszel, bezgłos i świst wdechowy.

Leczenie błonicy

Leczenie błonicy jest wieloetapowe. Najpierw należy usunąć wszelkie źródła zakażenia. Ponadto odizolować chorego, aby nie zarażał on innych osób. Następnie można przejść do badań, które mają na celu rozpoznanie choroby. Rozpoznanie błonicy polega na badaniu laboratoryjnym, do którego pobiera się wymaz z gardła. Robi się to, aby wykryć obecność maczugowców błonicy w miejscach zmienionych chorobowo. Izolację chorego od otoczenia można przerwać, gdy w próbkach pobranych z nosa i gardła pacjenta w ciągu 6 dni, nie zostanie potwierdzona obecność bakterii.

W terapii błonicy najczęściej stosuje się antybiotykoterapię, która polega na przyjmowaniu penicyliny. Penicylina dzięki swoim właściwościom, niszczy bakterie, które rozprzestrzeniają się w gardle oraz na skórze. Niestety antybiotyk ten nie jest w stanie zapobiec skutkom działania toksyn wytwarzanych przez bakterie – maczugowce. Pacjentom podaje się antytoksyny, aby zapobiec procesowi demielinizacji, który w konsekwencji powoduje zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego.

Błonica – zapobieganie poprzez szczepienie

Zapobieganie błonicy polega na powszechnym stosowaniu szczepień ochronnych. Obecnie w Polsce dostępna są szczepionki pojedyncze przeciwko błonicy, skojarzone szczepionki przeciw błonicy i tężcowi, skojarzone szczepionki przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi.  Szczepionka przeciw błonicy należy do szczepionek inaktywowanych, zawiera oczyszczoną nieaktywną toksynę błoniczą (toksoid). Szczepienia obowiązkowe wykonywane są szczepionką DTP podawaną domięśniowo w czterodawkowym schemacie szczepienia podstawowego:

• pierwsza dawka: w 7-8 tygodniu życia
• druga dawka: w 3-4 miesiącu życia
• trzecia dawka: w 5-6 miesiącu życia
• czwarta dawka: w 16-18 miesiącu życia.

Z upływem czasu odporność przeciw błonicy maleje, dlatego osobom dorosłym zalecane są dawki przypominające co 10 lat, w szczególności osobom podróżującym oraz tym, które mają kontakt z osobami przybywającymi z krajów endemicznego występowania błonicy.

Wejdź w zakładkę: Punkty szczepień, aby dowiedzieć się gdzie możesz wykonać szczepienia, a tym samym uchronić się przed chorobami.