Śpiączka afrykańska

Wejdź w zakładkę: Punkty szczepień, aby dowiedzieć się gdzie możesz wykonać szczepienia, a tym samym uchronić się przed chorobami.

Śpiączka afrykańska jest chorobą zakaźną, występującą w tropikalnych rejonach Afryki i przenoszoną przez muchę tse-tse. Co roku z jej powodu giną tysiące Afrykanów, których nie stać na skuteczny lek. choroba ta jest śmiertelna, jeśli nie jest w ogóle lub nieodpowiednio leczona. 

Śpiączka afrykańska – rozpoznanie

Śpiączka afrykańska znana również jako ludzka trypanosomatoza afrykańska (HAT) wywoływana jest przez pierwotniaki – Trypanosoma brucei gambiense lub Trypanosoma brucei rhodesiense przenoszonych na ludzi przez ukąszenie muchy tse-tse. W Afryce Zachodniej wywoływana jest przez Trypanosoma brucei gambiense, natomiast w Afryce Wschodniej przez Trypanosoma brucei rhodesiense. Warto zwrócić na to uwagę, ponieważ od rodzaju pasożyta, który zakaził organizm będzie zależała ciężkość objawów oraz szybkość postępowania choroby. Po około tygodniu od ugryzienia przez muchę w miejscu ukłucia pojawia się guzek zapalny, który jest bolesny i zwykle ulega owrzodzeniu. Rozsiew pasożytów drogą krwi i chłonki koreluje z fazą gorączkową choroby. 

Objawy śpiączki afrykańskiej

Śpiączka zachodnioafrykańska wywoływana przez świdrowca gambijskiego ma przewlekły, łagodniejszy przebieg. Natomiast wschodnioafrykańska przebiega w sposób ostry, gwałtowny i ciężki. Towarzyszą jej objawy niewydolności wielonarządowej przypominające sepsę. Przebieg choroby jest fazowy. Najpierw w miejscu ukłucia muchy pojawiają się objawy miejscowe. Na ciele pojawia się okrągła zmiana skórna, którą otacza czerwony rumień. Jeśli miejsce to zostanie zarażone bakteriami – zmiana ta może być bardzo bolesna. Zmianie skórnej może towarzyszyć powiększenie węzłów chłonnych w okolicy ukłucia. W przeciągu 2-3 tygodni pasożyty zaczynają rozsiewać się drogą krwi i chłonki. Wtedy pojawia się faza gorączkowa choroby, a typowym rzutom gorączki, trwającym wiele dni, towarzyszą okresy bezgorączkowe.

Kolejnym etapem choroby jest ostry okres zarażenia, który charakteryzuje się znacznym powiększeniem węzłów chłonnych karkowych i potylicznych. Ostry etap choroby może się utrzymywać przez wiele miesięcy, nawet do 2 lat. W zarażeniu świdrowcem rodezyjskim ostry okres choroby charakteryzuje się wysoką gorączką i objawami niewydolności wielonarządowej. Ponadto w tym rodzaju zakażenia pojawia się również wysypka na całym ciele, niewydolność oddechowa i niewydolności nerek, a także zespół rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego.

Ostatnim etapem śpiączki afrykańskiej jest okres przewlekły zarażenia. pierwotniaki przenikają do ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i wywołują objawy zapalenia mózgu. Zajęcie ośrodkowego układu nerwowego objawia się:

• silnym bólem głowy niereagującym na leki przeciwbólowe
• drżeniem kończyn, głowy i języka,
• zaburzeniami świadomości,
• zaburzeniami osobowości,
• wzmożonym napięciem mięśniowym,
• zaburzeniami mowy,
• mimowolnymi ruchami bądź niezbornością ruchową,
• zaburzeniami psychicznymi w postaci urojeń, omamów, depresji.

Leczenie śpiączki afrykańskiej

Śpiączka afrykańska leczona jest lekami przeciwpasożytniczymi. Najczęściej stosowane leki to:

• Pentamidyna – podawana w dawce 4 mg/kg masy ciała w postaci iniekcji codziennie lub co drugi dzień,
• Suramina – w dawce 20 mg/kg masy ciała w postaci cotygodniowych iniekcji,
• Eflornityna – w dawce 100 mg/kg masy ciała przez 14 dni,
• Melarsoprol – podawany w kilku cyklach w dawkach od 1 do 6 mg/kg masy ciała.

W związku z wysoką toksycznością tych leków terapia odbywa się w warunkach szpitalnych.

Śpiączka afrykańska – zapobieganie poprzez szczepienie

Brak jest szczepionki na śpiączkę afrykańską. Profilaktyka polega przede wszystkim na unikaniu kontaktu z muchami tse-tse. Jest to o tyle trudne, że w przeciwieństwie do innych wektorów, muchy tse-tse są aktywne w ciągu dnia, kłują ludzi przez ubranie, a większość repelentów ich nie odstrasza. Zalecane jest noszenie ubrań z długimi rękawami i nogawkami, a także używanie moskitier. 

Wejdź w zakładkę: Punkty szczepień, aby dowiedzieć się gdzie możesz wykonać szczepienia, a tym samym uchronić się przed chorobami.