Wścieklizna

Wejdź w zakładkę: Punkty szczepień, aby dowiedzieć się gdzie możesz wykonać szczepienia, a tym samym uchronić się przed chorobami.

Wścieklizna najczęściej kojarzy się ze zwierzętami, tymczasem jest to wirusowa choroba zakaźna zwierząt, która może przenieść się na człowieka. Rozwija się w wyniku infekcji wirusowej. Do zakażenia dochodzi przez bezpośredni kontakt z nosicielem. Co ciekawe, wścieklizną można się zarazić nawet poprzez ugryzienie przez udomowione zwierzę. W jej przebiegu zostaje zajęty układ nerwowy. Śmierć następuje w ciągu kilku dni od pojawienia się objawów. Według Światowej Organizacji Zdrowia, każdego roku, z powodu wścieklizny umiera na całym świecie do 70 tyś. ludzi. Okres wylęgania zazwyczaj wynosi do 3 miesięcy, niemniej w specyficznych przypadkach może on dochodzić nawet do 12 miesięcy. Zatem w jaki sposób można bronić się przed wścieklizną?

Wścieklizna – przybliżenie choroby

Wścieklizna to wirusowa, śmiertelna choroba układu nerwowego przenoszona przez ssaki. Wirus wścieklizny przenoszony jest ze śliną chorego zwierzęcia poprzez ugryzienie albo oślinienie uszkodzonej skóry lub błon śluzowych człowieka. Źródłem zakażenia wścieklizną są dzikie zwierzęta drapieżne, nietoperze, szopy pracze, zwierzęta domowe, np. psy, koty, rzadziej sarny, bydło, wiewiórki, gryzonie zakażone przypadkowo wścieklizną. W krajach rozwijających się, w tym w Indiach i Chinach, ponad 90% zachorowań wśród ludzi jest następstwem pogryzienia przez psy. W krajach rozwiniętych (jak np. USA) ważnym źródłem choroby są też nietoperze. Wścieklizna cechuje się najwyższym wskaźnikiem śmiertelności ze wszystkich znanych zakażeń – chorobę przeżywają pojedyncze osoby, które zostały zaszczepione przed wystąpieniem objawów lub zakażone przez mniej zjadliwe szczepy wirusa. Chorobie można natomiast skutecznie zapobiegać za pomocą szczepień ochronnych.

Wścieklizna – objawy

Pierwsze objawy choroby to mrowienie, kłucie, palenie, pieczenie w miejscu ugryzienia i inne objawy mało charakterystyczne, np. gorączka, ból głowy, złe samopoczucie, mdłości, uporczywy kaszel.

Wirus atakuje przede wszystkim komórki układu nerwowego, szczególnie komórki istoty szarej mózgu, dlatego w następnym okresie choroby pojawiają się typowe objawy neurologiczne. Pojawia się i szybko narasta niepokój ruchowy, zaburzenia mowy, omamy wzrokowe i słuchowe. Różne bodźce, nawet słabe, wywołują drgawki, bolesne skurcze mięśni jamy ustnej, gardła i krtani. Charakterystycznym objawem wścieklizny u człowieka jest wodowstręt i światłowstręt. Oddech chorego staje się męczący i pojawia się sinica twarzy. W ostatnim stadium dochodzi do porażeń i po kilku dniach choroba kończy się zgonem.

Jak zapobiegać wściekliźnie?

Profilaktyka u osób pokąsanych i podejrzanych o możliwość zarażenia wścieklizną polega na:

1. odpowiednim zabezpieczeniu rany,
2. szybkim zgłoszeniu się do lekarza,
3. zbadaniu stanu zdrowia zwierzęcia, które ukąsiło człowieka.

Powstałe po pokąsaniu przez zwierzę rany lub nawet niewielkie otarcia naskórka należy przemywać przez 10–15 minut gorącą wodą z mydłem lub innym detergentem. Można również zastosować środki antyseptyczne. Przeciwwskazane jest hamowanie krwawienia z rany, z wyjątkiem gdy uszkodzeniu uległo duże naczynie tętnicze i krwotok jest bardzo intensywny. Na koniec ranę należy potraktować jałowym opatrunkiem i niezwłocznie udać się do lekarza, który zadecyduje o dalszym postępowaniu.

Niezależnie od pogryzienia, każde nawet płytkie zranienia czy otarcia naskórka, zadrapania lub otwarte rany zanieczyszczone są materiałem potencjalnie zakaźnym, ponieważ mogą zawierać wirusy wścieklizny (ślina, mózg, płyn mózgowo-rdzeniowy). Należy pamiętać, że nawet niewielkie zranienia nie eliminują konieczności wnikliwej, indywidualnej oceny pod kątem postępowania zapobiegawczego.

Wścieklizna – szczepienie

Szczepionka na wściekliznę stosowana u ludzi zawiera zabitego wirusa wścieklizny. Profilaktycznie podaje się ją osobom narażonym zawodowo na kontakt z chorymi zwierzętami lub podróżującym w tereny występowania choroby. Szczepienie na wściekliznę wykonywane jest również po narażeniu na kontakt z wirusem, najczęściej u osób pogryzionych przez psy lub inne zwierzęta.

W przypadku szczepień profilaktycznych stosuje się schemat oparty na trzech dawkach szczepienia podstawowego, przyjętych w ciągu 4 tygodni, i dawce uzupełniającej po 12 miesiącach. Dawki przypominające podaje się co 5 lat. Po kontakcie z potencjalnie zakażonym zwierzęciem osobom wcześniej nieszczepionym podaje się 5 dawek szczepionki w ciągu miesiąca, a wraz z pierwszą dawką szczepionki dodatkowo immunoglobulinę. U osób wcześniej zaszczepionych stosuje się wyłącznie dwie dawki szczepionki, bez podawania immunoglobuliny.

Wejdź w zakładkę: Punkty szczepień, aby dowiedzieć się gdzie możesz wykonać szczepienia, a tym samym uchronić się przed chorobami.