Gruźlica

Wejdź w zakładkę: Punkty szczepień, aby dowiedzieć się gdzie możesz wykonać szczepienia, a tym samym uchronić się przed chorobami.

Gruźlica to bakteryjna choroba infekcyjna, która nadal występuje dość powszechnie na świecie. Najczęściej przypadki gruźlicy pojawiają w tzw. „krajach rozwijających się” lub też „krajach Trzeciego Świata”. Jednakże choroba jest także obecna w Europie. Gruźlica wielonarządowa charakteryzuje się więcej niż jedną lokalizacją choroby, co oznacza że zainfekowanie przyjmuje postać wielonarządową. Obecnie choroba występuje znacznie rzadziej niż kiedyś. Czym to jest spowodowane? Wynika to z powszechnego stosowania szczepień ochronnych przeciwko tej chorobie, które w Polsce są jednymi ze szczepień obowiązkowych (szczepionka BCG). Dzięki temu, że mamy dostęp do nowoczesnych metod diagnostycznych, śmiertelność wśród chorych na gruźlicę jest niższa, niż to miało miejsce w przeszłości. Pomimo iż choroba pojawia się dużo rzadziej niż w poprzednim stuleciach, nadal jest dość groźną chorobą zakaźną. Dawniej nazywana była galopującymi suchotami. 

Gruźlica – rozpoznanie

Gruźlica jest chorobą zakaźną, wywołaną przez prątki kwasooporne z grupy Mycobacterium tuberculosis complex – M. tuberculosis, M. bovis i M. africanum zwane od nazwiska odkrywcy prątkami Kocha. Prątki gruźlicy są niezwykle odporne na antybiotyki, dlatego leczenie choroby jest tak trudne. Wysoka lekooporność prątków wynika także z wielu mutacji występujących wewnątrz genomu. Do zakażenia gruźlicą dochodzi drogą kropelkową. Najczęstszą postacią tejże choroby jest gruźlica płucna. Prątki gruźlicy po dostaniu się do organizmu mogą pozostawać w formie utajonej i prowadzić do rozwoju objawów choroby nawet po wielu latach od zakażenia.  Obecnie szacuje się, że 1/3 światowej populacji jest zakażona prątkami gruźlicy i około 3 mln ludzi umiera każdego roku. Ponad 95% zgonów z powodu gruźlicy dotyczy krajów rozwijających się.  Jeżeli sytuacja nie ulegnie poprawie, Światowa Organizacja Zdrowia przewiduje, że do 2050 r. około 1 miliard ludzi zakazi się prątkami gruźlicy, ponad 40 mln zachoruje, a 8 mln umrze.

Objawy gruźlicy

U niektórych zarażonych gruźlica może nie dawać żadnych objawów. Wtedy do jej wykrycia dochodzi zupełnie przypadkowo, ponieważ pacjent nie uskarża się na żadne dolegliwości. Wśród pacjentów, u których gruźlica przebiega objawowo – mogą mieć one charakter ogólny, wynikający z reakcji organizmu na zakażenia. Jednakże mogą być również bardzo specyficzne dla zaatakowanego narządu. Z racji, iż najczęściej atakowane są płuca, dominują objawy ze strony dolnych dróg oddechowych. Charakterystyczne objawy gruźlicy:

• stany podgorączkowe,
• duszności,
• bóle w klatce piersiowej,
• nocne poty,
• szybkie męczenie się i ogólne osłabienie,
• utrata masy ciała,
• krwioplucie,
• bardzo długo utrzymujący się kaszel, który na początku jest suchy, a potem przekształca się w kaszel wydzielinowy.

Leczenie gruźlicy

Leczenie gruźlicy jest trudne i długotrwałe. Szczególne właściwości budowy prątków powodują, że bakterie te są niewrażliwe na wiele znanych antybiotyków. Ponieważ prątki dzielą się bardzo powoli i potrafią przechodzić w stan „uśpienia”, leczenie musi trwać odpowiednio długo. Nie powinno się przerywać leczenia, gdyż może zdarzyć się sytuacja nawrotu gruźlicy, mimo początkowego ustąpienia objawów. Przed rozpoczęciem leczenia wykonuje się często dodatkowe badania:

• laboratoryjne w celu oceny czynności nerek i wątroby,
• konsultację okulistyczną, wskazaną u chorych, którzy będą przyjmować etambutol.

 Najczęściej w pierwszej fazie leczenia podawanych jest wiele leków w krótkim czasie. Później konieczna jest kontynuacja mająca na celu pozbycie się najbardziej opornych prątków. W leczeniu najczęściej stosuje się leki na gruźlicę. Są to: etambutol, streptomycyna, ryfampicyna, izoniazyd, pirazynamid, prednizon. W niektórych przypadkach może być także zastosowane leczenie chirurgiczne, które będzie polegało na resekcji części płuc zniszczonych przez zmiany gruźlicze.

Gruźlica – zapobieganie poprzez szczepienie

Szczepionka przeciw gruźlicy (BCG, Bacillus Calmette-Guéri) zawiera żywe, ale osłabione prątki Mycobacterium. Szczepionka BCG jest podawana tuż przed wypisaniem dziecka ze szpitala. Jest w pełni bezpieczna i uznawana jest za jedną z najczęściej podawanych szczepionek na świecie. Odkąd została wprowadzona w w 1921 roku, przyjęło ją już około 3 miliardów ludzi na świecie. Cechują się skutecznością do 80% w Europie i krajach rozwijających się. Obecnie nie zaleca się stosowania dawek przypominających szczepionki.  

Wejdź w zakładkę: Punkty szczepień, aby dowiedzieć się gdzie możesz wykonać szczepienia, a tym samym uchronić się przed chorobami.