Leiszmanioza

Wejdź w zakładkę: Punkty szczepień, aby dowiedzieć się gdzie możesz wykonać szczepienia, a tym samym uchronić się przed chorobami.

Leiszmanioza to choroba pasożytnicza wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Leishmania. Można się nią zarazić przede wszystkim w krajach tropikalnych, poprzez ukłucie komara. Większość chorób z tej grupy może być przenoszona tylko pomiędzy zwierzętami, ale niektóre z nich mogą się przenosić (poprzez moskity) pomiędzy ludźmi. Zakażenie u ludzi powoduje 21 z ogólnej liczby 30 gatunków, które atakują zwierzęta. Wyróżniamy trzy postaci leiszmaniozy: postać skórną, postać śluzówkowo-skórną i postać trzewną. Te warianty chorobowe omówimy w niniejszym materiale.

Obszary występowania leiszmaniozy to: Ameryka Południowa, Azja Zachodnia, Afryka Środkowa, Afryka Południowa.

Leiszmanioza – rozpoznanie

Leiszmanioza to grupa chorób, wywoływanych przez świdrowce, które wnikają do organizmu człowieka. Powodują one około 2 mln zachorowań rocznie, z czego większość z nich kończy się śmiercią. Jak już wspomnieliśmy powyżej, wyróżniamy poszczególne rodzaje tej choroby. W zależności od rozmieszczenia geograficznego, leiszmanioza ma nieco inny przebieg i zakres: od postaci skórnych lub śluzówkowo-skórnych do trzewnych (najbardziej niebezpiecznych).

Leishmania, chorobotwórczy czynnik leiszmaniozy, jest przenoszona przez tzw. muchy piaskowe. Około 12 milionów ludzi na świecie jest zarażonych leiszmaniozą, a statystyki wskazują na około 1,5 do 2 milionów nowych zakażeń i 60 tysięcy zgonów rocznie. 350 milionów ludzi jest stale narażonych na zakażenie.

W rzadkich przypadkach choroba ta może być przekazywana bez żywiciela pośredniego, czyli owada, np. przez łożysko od matki do dziecka, poprzez stosunek płciowy, transfuzję krwi lub wskutek nieostrożności przy pracy w laboratorium.

Objawy leiszmaniozy

Objawy i dolegliwości uzależnione są od postaci choroby, która wystąpiła u danego zarażonego.

1. Postać skórna – to najłagodniejsza postać leiszmaniozy. Okres wylęgania choroby wynosi od kilku tygodni do nawet kilku lat od momentu zarażenia. W miejscu ukąszenia przez owada pojawiają się szpecące, zanikowe blizny. W postaci skórnej charakterystycznymi objawami są pojedyncze lub rozsiane owrzodzenia. Są one zlokalizowane głównie w obrębie kończyn górnych i twarzy. Ponadto obserwuje się zwiększoną łamliwość włosów i paznokci. Dodatkowo, skóra chorego może być nienaturalnie ciemna.  
2. Postać skórno-śluzówkowa – Okres wylęgania tego wariantu choroby wynosi od 2 do 16 tygodni. Charakteryzuje się pojawieniem na skórze chorego krwawiących owrzodzeń i grudek, wypukłości. Dodatkowo obserwuje się powiększenie i obrzęk węzłów chłonnych. Powikłania pochorobowe:

• zniekształcenia twarzy,
• uszkodzenia tkanek miękkich, chrząstek i kości nosa.

3. Postać trzewna – jest najcięższą odmianą leiszmaniozy. Może prowadzić nawet do zgonu chorego. Okres wylęgania trwa od kilku tygodni do 6 miesięcy. Postać trzewna leiszmaniozy objawia się:

• zmianami w obrębie śledziony i wątroby, w których występują grudki w postaci ziarniniaków (nagromadzenie komórek układu odpornościowego),
• owrzodzeniami w obrębie błony śluzowej jelita,
• luźnymi stolcami,
• uszkodzeniem szpiku kostnego, co prowadzi do niedokrwistości, trombocytopenii oraz leukopenii,
• powiększeniem węzłów chłonnych.

Leczenie leiszmaniozy

Leczenie powoduje remisję objawów leiszmaniozy. W postaci skórnej samoistne wygojenie się zmian obserwuje się u 90% chorych w ciągu roku. Rozsiana postać skórna i postać z zajęciem błon śluzowych mogą powodować trwałe oszpecenia i wiązać się z zagrażającymi życiu nadkażeniami bakteryjnymi. Leiszmanioza trzewna jest chorobą przewlekłą. W leczeniu w przypadku leiszmaniozy skórnej i leiszmaniozy skórno-śluzówkowej wykorzystuje się antymonoglukonian sodu. Działaniami niepożądanymi obserwowanymi po dożylnym podaniu antymonoglukonianu sodu są: bóle mięśni, nudności, zwiększona aktywność aminotransferaz i amylazy w surowicy oraz zaburzenia przewodzenia w mięśniu sercowym. W przypadku leiszmaniozy skórnej podaje się jeszcze ketokonazol. Nieleczona leiszmanioza powoduje śmierć.

Leiszmanioza – zapobieganie poprzez szczepienie

Nie ma obecnie szczepionki chroniącej ludzi przed zarażeniem się leiszmaniozą. Istnieje natomiast skuteczna szczepionka dla psów, którą stosuje się w krajach o wysokiej zapadalności na leiszmaniozę.

Jedynym sposobem zapobiegania leiszmaniozie u ludzi jest unikanie przebywania w rejonach siedlisk muchówek. Ponadto stosowanie repelentów z zawartością DEET na skórę odkrytą, noszenie koszul z długimi rękawami i spodni z długimi nogawkami. Ponadto unikanie miejsc powszechnego występowania wektorów zarażenia, zwłaszcza w okresie ich największej aktywności (od zmierzchu do świtu). Warto również w oknach pomieszczeń, w których przebywamy zamontować moskitiery. Są to siatki zabezpieczające przed owadami.

Wejdź w zakładkę: Punkty szczepień, aby dowiedzieć się gdzie możesz wykonać szczepienia, a tym samym uchronić się przed chorobami.